ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΜΗ ΜΙΣΘΩΤΩΝ

Σε 5 δόσεις από τον Απρίλιο έως και τον Αύγουστο του 2018 θα επιστραφούν οι εισφορές στους ελεύθερους επαγγελματίες μετά την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων.

Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 39 και 40 του ν.4387/2016 βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών προς τον ΕΦΚΑ

• των ελευθέρων επαγγελματιών
• των αυτοαπασχολουμένων
• των αγροτών

αποτελεί το εισόδημα που προκύπτει από την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος. Για το έτος 2018 η ασφαλιστική εισφορά υπολογίζεται επί του 85% του ως άνω φορολογητέου αποτελέσματος.

• Η Υπουργική Απόφαση αριθ. 25599/1453/2017, με την οποία ρυθμίζονται θέματα που αφορούν στον καθορισμό της βάσης υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών των ελευθέρων επαγγελματιών και των αυτοαπασχολούμενων.
• Η Υπουργική Απόφαση αριθ. 25598/1452/2017 εκδόθηκε αντίστοιχα για τους αγρότες.

Σύμφωνα με την εγκύκλιο Δ.15/Δ/οικ.9290/183/2018 δίνονται οι ακόλουθες διευκρινίσεις και οδηγίες:

Δεδομένου ότι τα σχετικά στοιχεία που αφορούν στο προηγούμενο φορολογικό έτος είναι διαθέσιμα στον ΕΦΚΑ εντός τους β’ εξάμηνου και μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας εκκαθάρισης των φορολογικών δηλώσεων, προβλέπεται ότι η βάση υπολογισμού των πάσης φύσεως ασφαλιστικών εισφορών πραγματοποιείται κατά τους πρώτους μήνες του έτους, τόσο για τους ελευθέρους επαγγελματίες, όσο και για τους αυτοαπασχολούμενους, όσο και για τους αγρότες. Οι ασφαλιστικές εισφορές υπολογίζονται με βάση το πιο πρόσφατο εκκαθαρισμένο φορολογικό έτος, στο οποίο περιλαμβάνονται από 1/1/2018 οι καταβλητέες ασφαλιστικές εισφορές.

Κατά τη διάρκεια του έτους, όταν είναι διαθέσιμα το εισόδημα και οι ασφαλιστικές εισφορές που αφορούν το προηγούμενο φορολογικό έτος, γίνεται ο υπολογισμός των ασφαλιστικών εισφορών με βάση το προηγούμενο φορολογικό έτος για το σύνολο των μηνών του έτους. Από την εφαρμογή των ανωτέρω προκύπτει η υποχρέωση διενέργειας εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών κάθε έτος από τις Υπηρεσίες του ΕΦΚΑ.

 

1. Διαδικασία εκκαθάρισης ασφαλιστικών εισφορών

 

Ι. Πάγια διαδικασία εκκαθάρισης ασφαλιστικών εισφορών

 

Κατά την διαδικασία εκκαθάρισης των ετήσιων ασφαλιστικών εισφορών οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΦΚΑ θα προβαίνουν στις εξής ενέργειες:

1. υπολογισμός των ετήσιων ασφαλιστικών εισφορών με βάση το εισόδημα του προηγούμενου έτους που υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές
2. υπολογισμός των ποσών που έχουν καταβληθεί μέχρι την ημερομηνία εκκαθάρισης για την εξόφληση των ασφαλιστικών εισφορών, όπως αυτές έχουν υπολογιστεί έως το χρόνο εκκαθάρισης
3. σύγκριση των δύο ανωτέρω ποσών προκειμένου να προσδιοριστεί εάν προκύπτει χρεωστικό ή πιστωτικό υπόλοιπο.

 

Α. Χρεωστικό Υπόλοιπο

 

Σε περίπτωση που από την εκκαθάριση προκύπτει χρεωστικό υπόλοιπο αυτή καταβάλλεται, ισομερώς κατανεμημένη, σε τόσες μηνιαίες δόσεις όσοι και οι μήνες που υπολείπονται μέχρι το τέλος του έτους που αφορά η εκκαθάριση, ανεξαρτήτως του ύψους του ποσού της μηνιαίας δόσης.

Οι ως άνω μηνιαίες δόσεις οφειλής καταβάλλονται μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα που αυτή αφορά. Εάν η μηνιαία δόση οφειλής δεν καταβληθεί εμπρόθεσμα, επιβάλλεται ο προβλεπόμενος τόκος καθυστέρησης επί του ποσού της μηνιαίας δόσης που καταβάλλεται εκπρόθεσμα.

 

Β. Πιστωτικό Υπόλοιπο

 

Σε περίπτωση που από την εκκαθάριση προκύψει πιστωτικό υπόλοιπο, αυτό επιστρέφεται αυτόματα, με πίστωση του τραπεζικού λογαριασμού που έχει δηλώσει ο ασφαλισμένος, μέχρι την 31/1 του επόμενου έτους.

Σε περίπτωση που ο ασφαλισμένος δεν επιθυμεί την επιστροφή του πιστωτικού υπολοίπου, αυτό μπορεί να παραμείνει στον λογαριασμό του και να συμψηφιστεί με τις ασφαλιστικές εισφορές του επόμενου ή επόμενων μηνών, εφόσον υποβληθεί σχετικό αίτημα έως 31/12 του έτους εκκαθάρισης.

 

Γ. Μηδενική Διαφορά

 

Εάν από τη διαδικασία εκκαθάρισης δεν προκύπτει χρηματική διαφορά, δεν αναζητούνται ασφαλιστικές εισφορές μέχρι το τέλος του έτους.

 

Σημειώνουμε ότι σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία με την καταβολή χρηματικών ποσών από τον ασφαλισμένο εξοφλούνται κατά σειρά προτεραιότητας:

1. τα ποσά που αντιστοιχούν σε πρόστιμα λόγω εκπρόθεσμης καταβολής ασφαλιστικών εισφορών που αφορούν σε χρόνο ασφάλισης μετά την 1/1/2017
2. οι οφειλές από ασφαλιστικές εισφορές προηγούμενων χρονικών διαστημάτων που αφορούν σε χρόνο ασφάλισης μετά την 1/1/2017
3. οι τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές

 

ΙΙ. Διαδικασία εκκαθάρισης ασφαλιστικών εισφορών έτους 2017

 

Οι ασφαλιστικές εισφορές από 1/1/2017 υπολογίστηκαν με βάση τα εισοδήματα που εστάλησαν από την ΑΑΔΕ για το έτος 2015.

Μετά τη λήψη από την ΑΑΔΕ των στοιχείων που αφορούν στο εισόδημα του φορολογικού έτους 2016, η διαδικασία εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών έτους 2017 αναμένεται ότι θα ολοκληρωθεί εντός Μαρτίου του 2018. Ως εκ τούτου, ειδικά για την εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών του έτους 2017, θα εφαρμοστούν επιπρόσθετα τα εξής:

Α. Χρεωστικό Υπόλοιπο

Σε περίπτωση που από την εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών προκύπτει διαφορά που πρέπει να καταβληθεί από τον ασφαλισμένο αυτή επιμερίζεται ισομερώς σε 5 μηνιαίες δόσεις (Απρίλιο έως Αύγουστο του 2018), ανεξαρτήτως του ύψους του ποσού αυτής, με την τελευταία δόση να είναι πληρωτέα μέχρι 30/9/2018.

Συνεπώς, οι μηνιαίες ασφαλιστικές υποχρεώσεις των μηνών Απρίλιου 2018 έως και Αυγούστου 2018 θα περιλαμβάνουν:

1. την τρέχουσα μηνιαία ασφαλιστική εισφορά για το 2018
2. την μηνιαία δόση οφειλής που προκύπτει από τη διαδικασία εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών έτους 2017

Εάν η ως άνω μηνιαία ασφαλιστική εισφορά δεν καταβληθεί επιβάλλεται ο προβλεπόμενος τόκος καθυστέρησης μόνο επί του ποσού της μηνιαίας δόσης οφειλής που δεν έχει καταβληθεί.

Β. Πιστωτικό Υπόλοιπο

Σε περίπτωση που από την εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών προκύψει πιστωτικό υπόλοιπο, αυτό επιστρέφεται αυτόματα στον ασφαλισμένο.

 

Σε περίπτωση που έχει υποβληθεί αίτηση για καταβολή μειωμένων κατά 50% ασφαλιστικών εισφορών από ασφαλισμένους που συμπληρώνουν 40 έτη ασφάλισης, το οποίο εκκρεμεί μέχρι την ημερομηνία εκκαθάρισης, τα επιπλέον ποσά που έχουν καταβληθεί από τον ασφαλισμένο επιστρέφονται.

2. Καθορισμός ασφαλιστικών εισφορών από 1/1/2018

Για τον υπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών του έτους 2019 αρχικά λαμβάνεται

• το εισόδημα
• οι καταβλητέες ασφαλιστικές εισφορές του έτους 2017

Στην συνέχεια, γίνεται υπολογισμός τους με βάση το εισόδημα του έτους 2018.

Υπόψη λαμβάνονται οι ασφαλιστικές εισφορές που αφορούν σε υποχρεωτική υπαγωγή στην ασφάλιση, και ως εκ τούτου δεν συνυπολογίζονται ασφαλιστικές εισφορές που αφορούν σε προαιρετική υπαγωγή στην ασφάλιση, σε προαιρετική συνέχιση της ασφάλισης και σε αναγνώριση χρόνου ασφάλισης.

Για τις ασφαλιστικές εισφορές του έτους 2018, υπολογίζονται επί του 85% του αθροίσματος του εισοδήματος από την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας του έτους 2017 και των καταβλητέων ασφαλιστικών εισφορών του ίδιου έτους.

Για τους πρώτους μήνες του έτους 2018, οι ασφαλιστικές εισφορές θα υπολογιστούν με βάση το εισόδημα και τις ασφαλιστικές εισφορές του έτους 2016 ως του πιο πρόσφατα εκκαθαρισμένου έτους. Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι καταβλητέες ασφαλιστικές εισφορές του έτους 2016 αφορούν ασφαλιστικές εισφορές που έπρεπε να καταβληθούν στους πρώην ασφαλιστικούς οργανισμούς που εντάχθηκαν από 1/1/2017 στον ΕΦΚΑ, ειδικά για το έτος 2016 ως καταβλητέες ασφαλιστικές εισφορές θα ληφθούν εκείνες που πραγματικά καταβλήθηκαν από τον ασφαλισμένο εντός του 2016.

3. Λοιπές οδηγίες για τη διαδικασία εκκαθάρισης

• Σε περίπτωση που δεν υφίσταται διαθέσιμο εισόδημα προηγούμενου έτους, οι ασφαλιστικές εισφορές υπολογίζονται με βάση το τελευταίο διαθέσιμο εκκαθαρισμένο φορολογικό έτος, και θεωρούνται εκκαθαρισμένες μετά την ολοκλήρωση της σχετικής ετήσιας διαδικασίας, οπότε σε περίπτωση εκπρόθεσμης καταβολής τους επιβαρύνονται με τον τόκο καθυστέρησης.

Κατ’ εξαίρεση, οι ασφαλιστικές εισφορές υπολογίζονται με βάση το ελάχιστο μηνιαίο εισόδημα στις περιπτώσεις ασφαλισμένων που ασκούν για πρώτη φορά ή εκ νέου μετά από διακοπή επαγγελματική ή αγροτική δραστηριότητα.