Με τον νόμο 4389/2016, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ A΄ 94 την 31/5/2016, είχε τροποποιηθεί το ποσοστό, από 30% σε 80%, βάσει του οποίου υπολογιζόταν η αγοραία αξία της παραχώρησης οχήματος σε εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο από ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα ενός φορολογικού έτους. Η ως άνω αγοραία αξία εξευρίσκετο με πολλαπλασιασμό του ποσοστού επί ενός συγκεκριμένου κόστους του οχήματος που προέκυπτε από το άθροισμα των (λογιστικών) αποσβέσεων, των τελών κυκλοφορίας, των επισκευών και συντηρήσεων του οχήματος, καθώς και του σχετικού χρηματοδοτικού κόστους (αν υπήρχε). Νοείται ότι όλες οι παραπάνω δαπάνες του οχήματος είχαν καταχωριστεί στα λογιστικά βιβλία της οντότητας που παραχωρεί το όχημα. Για τον λόγο αυτό αναφερόμαστε σε λογιστικές αποσβέσεις, άρα και σε πραγματικές δαπάνες. Η σχετική τροποποιημένη διάταξη θα είχε εφαρμογή για τα εισοδήματα που αποκτώνται από το φορολογικό έτος 2016 και επόμενα.
Ωστόσο, η ως άνω διάταξη, σε ότι αφορά τον συντελεστή 80%, αλλά και στο σύνολό της, δεν έμελλε να έχει εφαρμογή, αφού μεταβλήθηκε η βούληση του νομοθέτη και ακολούθως διατυπώθηκε ένας διαφορετικός τρόπος υπολογισμού της αξίας παραχώρησης των εν λόγω οχημάτων, για τον προσδιορισμό της παροχής σε είδος. Έτσι, με το άρθρο 99 του Ν 4446/22-12-2016, αντικαταστάθηκε, αυτή τη φορά ολόκληρη, η παράγραφος 2 του άρθρου 13 του ΚΦΕ, με τα εξής χαρακτηριστικά:
Η αξία της παραχώρησης ενός οχήματος σε εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο από ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα εντός του φορολογικού έτους, υπολογίζεται ως ποσοστό της Λιανικής Τιμής προ Φόρων (ΛΤΠ προ Φόρων) του οχήματος, με βάση τα παρακάτω κλιμάκια και αντίστοιχους συντελεστές, ως επιπλέον ετήσιο εισόδημα για τον χρήστη:
α) για ΛΤΠ προ Φ από 0 έως 12.000 ευρώ, με ποσοστό 4% αυτής
β) για ΛΤΠ προ Φ από 12.001 έως 17.000 ευρώ, με ποσοστό 7% αυτής
γ) για ΛΤΠ προ Φ από 17.001 έως 20.000 ευρώ, με ποσοστό 14% αυτής
δ) για ΛΤΠ προ Φ από 20.001 έως 25.000 ευρώ, με ποσοστό 18% αυτής
ε) για ΛΤΠ προ Φ πλέον των 25.001 ευρώ, με ποσοστό 22% αυτής
Τα ανωτέρω ισχύουν ανεξαρτήτως αν το όχημα ανήκει στην επιχείρηση, κατά κυριότητα, ή είναι μισθωμένο με οποιονδήποτε τρόπο (χρηματοδοτική ή μακροχρόνια μίσθωση κ.λπ.). Πρόκειται επομένως για τεκμαρτό εισόδημα που υπολογίζεται για τον χρήστη του οχήματος (από μισθωτή εργασία). Προσοχή! Η αξία της παραχώρησης, υπολογίζεται ως ποσοστό στο σύνολο της ΛΤΠ προ Φόρων και όχι κλιμακωτά.
Περαιτέρω, προβλέπεται από τις σχετικές διατάξεις, μείωση της αξίας παραχώρησης του οχήματος, βάσει της παλαιότητάς του, ως εξής:
0-2 έτη καμία μείωση
3-5 έτη μείωση 10%
6-9 έτη μείωση 25%
Από 10 έτη και μετά μείωση 50%
Ιδιαίτερα υπογραμμίζεται και αυτό αποτελεί επίσης μία σημαντική διαφορά σε σχέση με την προηγούμενη και καταργηθείσα διάταξη, ότι εξαιρούνται τα οχήματα που παραχωρούνται αποκλειστικά για επαγγελματικούς σκοπούς, αλλά μόνο αυτά που έχουν Λιανική Τιμή Πώλησης προ Φόρων έως 12.000 ευρώ. Συνεπώς, κάθε άλλο όχημα που έχει μεγαλύτερη ΛΤΠ προ Φόρων, δεν καταλαμβάνεται από την εξαίρεση. Με την προσφάτως δημοσιευθείσα Πολ. 1045/24-3-2017 (της ΑΑΔΕ), διευκρινίζεται ότι η χρήση ενός οχήματος για επαγγελματικούς σκοπούς, ως προς την εξαίρεση, αφορά τις παρακάτω συγκεκριμένες περιπτώσεις:
- Οχήματα, τα οποία παρέχουν οι επιχειρήσεις σε συγκεκριμένους πωλητές, τεχνικούς και λοιπούς εργαζομένους, των οποίων η εργασία απαιτεί συχνή μετακίνηση εκτός των εγκαταστάσεων του εργοδότη και χρησιμοποιούνται για την επιχειρηματική δραστηριότητα του εργοδότη.
- Οχήματα δοκιμών που διαθέτουν οι επιχειρήσεις εμπορίας αυτοκινήτων.
- Οχήματα μεταφοράς προσωπικού.
- Οχήματα που χρησιμοποιούν επιχειρήσεις (π.χ. ξενοδοχειακές επιχειρήσεις) για μεταφορά καλεσμένων ή πελατών τους.
- Οχήματα τα οποία διαθέτουν οι επιχειρήσεις επισκευής και συντήρησης οχημάτων προσωρινά σε αντικατάσταση των επισκευαζόμενων.
- Οχήματα ιδιωτικής χρήσης που χρησιμοποιούνται από τις αεροπορικές εταιρείες και τις επιχειρήσεις διαχείρισης αεροδρομίων για την εξυπηρέτηση των αεροσκαφών και των επιβατών τους (αυτοκίνητα πίστας) καθώς και για την μεταφορά προσωπικού.
Τέλος, διευκρινίζεται ότι η Λιανική Τιμή Πώλησης προ Φόρων των οχημάτων (κατά τύπο, παραλλαγή ή έκδοση), είναι η τιμή που προκύπτει βάσει των υποβαλλομένων τιμοκαταλόγων στην Αρμόδια Τελωνειακή Αρχή, από τους επίσημους αντιπροσώπους ή διανομείς αυτοκινήτων, συμπεριλαμβανομένης και της αξίας του προαιρετικού εξοπλισμού, προ ΦΠΑ και τέλους ταξινόμησης. Η τιμή αυτή αναγράφεται στη «Βεβαίωση Ανώτατης προτεινόμενης Λιανικής Τιμής Πώλησης προ Φόρων» που χορηγείται σχετικά στους αγοραστές, από τους ως άνω αντιπροσώπους και διανομείς των οχημάτων. Σε περίπτωση που ο επίσημος αντιπρόσωπος ή διανομέας δεν δύναται να χορηγήσει την σχετική βεβαίωση, η ΛΤΠ προ Φόρων θα ληφθεί από την αναγραφόμενη αξία στα οικεία παραστατικά πώλησης (τιμολόγιο), προ ΦΠΑ και τέλους ταξινόμησης, μη συνυπολογιζομένων, ωστόσο, εκπτώσεων που ενδέχεται να έχουν χορηγηθεί.
Παραδείγματα:
(Α) Σε περίπτωση χρήσης εταιρικού οχήματος για χρονικό διάστημα μικρότερο του έτους, η αξία της παροχής υπολογίζεται αναλογικά με το χρονικό διάστημα (μήνες) χρησιμοποίησής της. Το διάστημα άνω των 15 ημερολογιακών ημερών λογίζεται ως μήνας:
Ένα όχημα έχει ΛΤΠ προ Φόρων 17.000 ευρώ και παραχωρήθηκε η χρήση του σε υπάλληλο, ο οποίος προσλήφθηκε την 1/9/2016. Η χρήση του αυτοκινήτου, το οποίο έχει πρώτη κυκλοφορία διεθνώς το 2015, ήταν συνεχής μέχρι την 31/12/2016. Άρα, χρησιμοποιήθηκε από τον υπάλληλο τέσσερις μήνες.
Έχουμε: 17.000,00 χ 7% = 1.190,00 χ 4 / 12 = 396,67 ευρώ, είναι το ποσό της παροχής σε είδος που θα προσαυξήσει τις αποδοχές του από μισθωτή εργασία σε ετήσια βάση (για το 2016).
(Β) Τα οχήματα με ημερομηνία κυκλοφορίας έως και δύο (2) έτη πριν από το κρινόμενο έτος δεν θα έχουν καμία μείωση στο ποσό της παροχής σε είδος. Συνεπώς, αν το έτος κυκλοφορίας είναι το 2014, τότε μέχρι και το φορολογικό έτος 2016 (δηλαδή για τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος που θα υποβληθούν το 2017) δεν θα υπάρχει μείωση.
Ένα όχημα έχει ΛΤΠ προ Φόρων 9.000,00 ευρώ με έτος πρώτης κυκλοφορίας διεθνώς το 2014 (άρα, δύο έτη πριν το κρινόμενο). Η αξία της παροχής σε είδος για δωδεκάμηνο, είναι:
9.000 χ 4%= 360,00 ευρώ.
Αν το όχημα είχε έτος πρώτης κυκλοφορίας διεθνώς το 2012, η αξία αυτή θα μειωνόταν κατά 10% (τέσσερα έτη κυκλοφορίας συμπληρωμένα), άρα η ετήσια παροχή σε είδος θα ήταν:
9.000 χ 4%= 360,00 ευρώ μείον [360,00 χ 10% = 36,00], ήτοι: 360,00 – 36,00 = 324,00 ευρώ. Η αξία αυτή θα προσαυξήσει τις ετήσιες αποδοχές του φορολογικού έτους 2016, για την δήλωση φορολογίας εισοδήματος που θα υποβληθεί το 2017.
(Γ) Σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 13 του ΚΦΕ, το ποσοστό της Λιανικής Τιμής Πώλησης προ Φόρων δεν επιμερίζεται σε περισσότερα του ενός πρόσωπα.
Συνεπώς, στο ανωτέρω παράδειγμα, αν το ίδιο όχημα είχε παραχωρηθεί ταυτόχρονα σε δύο υπαλλήλους ή εταίρους ή μετόχους κατά το ίδιο χρονικό διάστημα εντός του έτους, τότε το ποσό των 324,00 ευρώ θα είχε συμπεριληφθεί στις αποδοχές κάθε ενός ξεχωριστά, χωρίς να γίνει επιμερισμός αυτού.
(Δ) Από τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 13 εξαιρούνται τα οχήματα που παραχωρούνται αποκλειστικά για επαγγελματικούς σκοπούς, όπως οι σχετικές περιπτώσεις καθορίστηκαν παραπάνω και έχουν Λιανική Τιμή Πώλησης προ Φόρων έως 12.000,00 ευρώ.
Συνεπώς, αν ένα όχημα, το οποίο υπάγεται στις περιπτώσεις εξαίρεσης, έχει παραχωρηθεί για χρήση σε εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο επιχείρησης, αλλά έχει ΛΤΠ προ Φόρων άνω των 12.000,00 ευρώ, τότε δεν θα υφίσταται απαλλαγή.
Έχουμε όχημα με ΛΤΠ προ Φόρων 15.000 ευρώ και παλαιότητα 25% (πχ 8 έτη), το οποίο έχει δοθεί σε πωλητή μιας επιχείρησης:
Θα αποτελεί παροχή σε είδος για το σύνολο της αξίας του, μείον το ποσοστό παλαιότητας: 15.000,00 χ 7% = 1.050,00 ευρώ, μείον [ 1.050,00 χ 25% = 262,50], ήτοι: 787,50 ευρώ.
Αντιθέτως, ένα όχημα με ΛΤΠ προ Φόρων 11.500,00 ευρώ που έχει δοθεί επίσης για επαγγελματικούς σκοπούς και υπάγεται στις περιπτώσεις των εξαιρέσεων, δεν θα αποτελέσει παροχή σε είδος.
Από την παραπάνω διαδικασία και υπολογισμούς δεν επηρεάζονται οι πραγματικές δαπάνες που αφορούν στο κόστος του οχήματος και περιλαμβάνουν αποσβέσεις, δαπάνες επισκευής και συντήρησης, τέλη κυκλοφορίας, καύσιμα, διόδια καθώς και (ενδεχομένως) σχετικό κόστος σε περίπτωση μίσθωσης ή χρηματοοικονομικής μίσθωσης και καταχωρίζονται στα βιβλία, οι οποίες εκπίπτουν στο σύνολό τους (100%), με βάση τις διατάξεις του άρθρου 22 του ΚΦΕ, με την επιφύλαξη του άρθρου 23 (μη εκπιπτόμενες δαπάνες).
